به گزارش فرهنگ امروز به نقل از هنرآنلاین؛ برنامه "گفت‌وگوی فرهنگی" با موضوع مشکلات و دغدغه‌های حوزه نشر و با حضور مهندس سید حسین عابدینی ناشر، نیایش سلامی ناشر و شهاب شهرزاد ناشر روانه آنتن شد.

شهاب شهرزاد در خصوص مشکلات صنعت نشر گفت: صنعت نشر با همان مشکلاتی روبرو است که مجموعه نظام فرهنگی ما با آن دست به گریبان است. یعنی با همان مشکلاتی که در حوزه سینما و موسیقی و دیگر مدیوم های هنری روبرو هستیم، در حوزه نشر و کتابخوانی چه به عنوان صنعت و چه به عنوان رسانه دست به گریبان هستیم.

او افزود: تعداد زیادی پروانه نشر در کشور ما صادر شده است و این پروانه ها عمدتا در اختیار کسانی است که فعالیت و تخصصی در این عرصه ندارند و عموما وضعیت نشر در کشور ما وضعیت تخصصی نیست.

این ناشر ادامه داد: در دوره ای برخی از مدیران وزارت ارشاد و حتی کارمندان جزء به این دلیل که دارا بودن مجوز نشر امکان داشتن امتیازاتی مانند وام و تسهیلات کاغذ، پروانه های نشر را از آن خود می کردند و اگر بررسی صورت بگیرد متوجه می شویم خیلی از کارمندان و مدیران، پروانه نشر گرفته اند ولی الان فعالیتی نمی کنند زیرا اساس حرفه ای این کار نبودند و صرفا از یکسری از امتیازانی که وزارت ارشاد به ناشران اعطا می گردد، استفاده می کردند.

او با بیان اینکه این موضوع همچنان وجود دارد ولی اعطای تسهیلات محدودتر شده است، گفت: در دوره های قبلی با روش هایی و ارائه مدارکی به وزارت ارشاد اعلام می کرد که کتابی مثلا در تیراژ سه هزار نسخه چاپ کرده است در حالی که این کتاب را چاپ نکرده بود و یا خیلی محدود چاپ کرده است یعنی ۵۰ جلد کتاب چاپ می کرد ولی تسهیلات سه هزار نسخه را با قیمت دولتی دریافت می کرد.

در ادامه مهندس سید حسین عابدینی به مقایسه وضعیت نشر در دوره ابتدای انقلاب و زمان حال پرداخت و اظهار داشت: در ابتدای انقلاب وضعیت نشر کتاب بسیار خوب بود به طوری که کتاب هایی با تیراژ ۵۰ یا صد هزار جلد کتاب منتشر می شده است ولی الان به پنجاه یا حتی بیست یا ده جلد کتاب، رسیده ایم!

او به تسهیلات این حوزه اشاره کرد و بیان داشت: آن تسهیلاتی که قرار بود صرف خرید کتاب شود، صرف هزینه تولید ساختمان شده است. در حال حاضر در میدان انقلاب تمام ساختمان های آنجا زمانی خریداری شده است که کاغذ دولتی می دادند ولی ناشران دولتی در ساختمان های اجاره ای کار می کنند.

این ناشر با تاکید بر رتبه بندی ناشران در گفت‌وگوی فرهنگی گفت: این اتفاق باید بر اساس توان و تخصص ایشان و کاری که انجام می دهند، مجوز اعطا شود در حالی که الان به هر فردی مجوز نشر داده اند و تقسیم بندی وجود ندارد. در میان مدیران نیز وضعیت پایداری وجود ندارد؛ در یک دوره ریاست جمهوری چند مدیر تغییر می یابد و هر کسی با شرایط و تیم خودش کار انجام می دهد و برنامه های خودشان را دارند که هیچ کدام هم اجرا نمی شوند. در واقع عدم وجود سیاست های ثابت و مشخص در حوزه نشر و همچنین تغییر مداوم مدیران اصلی ترین مشکلات ما است.

در ادامه نیایش سلامی با بیان اینکه نگاهی دامنه دار و بلند مدت در حوزه نشر مانند بقیه حوزه های هنری وجود ندارد، اظهار داشت: خیلی وقت ها این مشکلات را در بقیه اجزای کشور نیز مشاهده می کنیم گویا این مشکلات ریشه های ساختاری و تاریخی دارند.

او اضافه کرد: چرخه نشر سه مولفه دارد؛ یکی مولفه پدیدآور است که شامل مصحح، نویسنده و مترجم می شود. مولفه دوم مطالعه کننده و مولفه دیگر ناشر به صورت فیزیکی است. فکر می کنم این چرخه به دلایل گوناگون دچار بیماری است. در بعد کلان در حوزه نشر نمی بینید، دولت برنامه های ویژه راهبردی داشته باشد و پس از پیروزی انقلاب هیچ طرح کلانی وجود ندارد .

این ناشر به حوزه مطالعه کننده اشاره کرد و افزود: ممکن است این موضوع مطرح شود که نخستین جایی که باید بر آن انگشت گذاشته شود تا جامعه کتابخوان شود، مدارس هستند که از مقاطع پایین تحصیلی این موضوع باید نهادینه شود.
او چرخه پخش کتاب را معیوب و بیمار دانست و اظهار داشت: این موضوع هیچ وقت سامان داده نشده است. در دهه گذشته بیش از ۱۵۰ نمایشگاه استانی برگزار شده است ولی هیچ نتیجه ای نداشته است. فکر می کنم در پشت این اقدامات، نگاه کلانی وجود نداشته است و منتج به ایجاد استاندارد های جهانی نمی شود.

در ادامه شهرزاد به موضوع رده بندی ناشران اشاره کرد و بیان داشت: ناشری سالانه ۳۰۰ عنوان کتاب چاپ می کند ولی از نگاه مدیریت فرهنگی با ناشری که سالانه دو یا سه عنوان کتاب منتشر می کند، تفاوتی وجود ندارد و از نگاه عمومی نیز این گونه است و متاسفانه هیچ رده بندی در این خصوص انجام نمی شود.

او افزود: وزارت ارشاد معتقد است یک نفر به عنوان ناشر چهار کتاب در سال چاپ می کند، امکان تمدید مجوزش وجود دارد، در حالی که این میزان خیلی کم است و اصلا کار حرفه ای به حساب نمی آید و استاندارد بین المللی بسیار بالاتر از این است. در مالزی ناشری که روزانه یک کتاب و در سال ۳۰۰ عنوان کتاب چاپ می کند، مجوز می گیرد.

او تصریح کرد: وقتی نگاه مدیر فرهنگی به نشر حرفه ای نیست خود فضای فرهنگی بر نشر نیز حرفه ای نخواهد بود و تحولی رخ نخواهد داد. مدیران جدید نیز اقدام قابل توجهی انجام نداده اند جز اینکه اگر قبلا آثار نویسنده ای که احتمالا در خارج از کشور بوده است، چاپ نمی شده است، الان چاپ می شود و حساسیت روی چند کلمه کمتر شده است. به اعتقاد بنده اینها مشکلات حوزه نشر نیست و تحول بنیادین در نوع نگاه و سیاست فرهنگی رخ نداده است.

عابدینی با تاکید بر اینکه مشکل ناشران این نیست که کتابی سانسور شود و یا مجوز بگیرند، اظهار داشت: سالانه حدود ۶۰ هزار کتاب داریم، چاپ می کنیم و اگر در این وسط هم ده کتاب مجوز نگرفت، مسئله مهمی نیست.

او افزود: از روزی که وزیر جدید ارشاد آمده است، در خصوص ممیزی فقط اظهار نظر کرده است در حالی که این مشکل منی که در نشر هستم نیست، بلکه مشکل اصلی بحث مخاطب است.

این ناشر در پاسخ به این مسئله که چرا ناشران زیر پله ای و کنکوری قدرتمند هستند، گفت: چون ناشر کنکوری مخاطب خودش را دارد و یا ناشر زیر پله ای، می داند چه کتابی را چاپ کند که فروش کند.

در ادامه شهرزاد به موضوع یارانه کاغذ اشاره کرد و بیان داشت: وقتی این موضوع برطرف شد، قرار بود این بحث به مخاطب انتقال یابد و این مسئله اشتباه نبوده که به ناشری که دارد کار ارزشی می کند، کاغد را به قیمت دولتی بفروشید ولی روش اجرا دارای اشکال بوده است.

گفتنی است، برنامه "گفت‌وگوی فرهنگی" هر شب ساعت ۲۰ از شبکه رادیویی گفت‌وگو پخش می شود.